Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmelerinde Nakit Bedel Varsa Ne Olur?
Kat karşılığı inşaat sözleşmeleri ile birlikte arsa sahibine daire tesliminin yanı sıra nakit bedel (örneğin 6.000.000 TL gibi) ödenmesi ya da yükleniciye ayrıca ödeme yapılması durumunda, bu ödemelerin nasıl vergilendirileceği konusunda Gelir İdaresi Başkanlığı net açıklamalarda bulunmuştur.
Söz konusu bedel, ne kadar “ortak gider, yapı katkısı, denge ödemesi” gibi adlarla anılsa da, vergi mevzuatı açısından doğrudan gelir niteliği taşır.
Arsa Sahibinden Alınan Para İnşaat Maliyetine Sayılır mı?
Hayır.
Yüklenici firmaya arsa sahipleri tarafından yapılan nakit ödemeler, inşaat maliyetiyle ilişkilendirilemez.
📌 Bu ilkeye göre:
✔️ Bu tutarlar gelir olarak kaydedilmeli,
❌ İnşaat maliyetinden düşülmemeli,
❌ Arsa maliyetiyle ilişkilendirilmemelidir.
Hangi Vergi Kanunlarına Göre Değerlendirme Yapılır?
Bu konunun yasal dayanakları şöyledir:
- 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu – Madde 6
- 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu – Madde 38
- GİB Özelgeleri ve İçtihatları
- VUK kapsamında tahakkuk ve dönemsellik esasları
📌GİB’in genel yaklaşımı şu şekildedir:
“İnşaatın maliyetini değil, müteahhidin gelirini ilgilendiren her ödeme, ticari kazanç kapsamında beyan edilmelidir.”
📆 6.000.000 TL Ne Zaman Gelir Yazılmalıdır?
Tahakkuk ve dönemsellik ilkeleri uyarınca:
✔️ Sözleşmeyle veya fiilen ödeme kararlaştırıldığında,
✔️ Tutar ve ödeme koşulları netleştiğinde,
✔️ Sözleşme kapsamında hüküm altına alındığında,
➡️ O hesap döneminde gelir yazılması gerekir.
📌 Yani, örneğin ödeme 2024 yılı içerisinde tahakkuk ettiyse, 2024 yılı kurum kazancına dahil edilir.
Uygulama Örneği – 2024 Senaryosu
📍 Yüklenici LATİF İNŞAAT A.Ş., bir arsa üzerinde 13 dairelik bina yapmaktadır. Sözleşmeye göre şirkete 3 daire verilecek, ayrıca 6.000.000 TL de nakit ödeme yapılacaktır.
➡️ Bu durumda:
• 3 daire, şirketin arsa payı karşılığı inşaat hakkıdır.
• 6.000.000 TL ise, ek kazançtır – kurum kazancına dahil edilir.
🔴 Bu tutar inşaat maliyetinden düşülemez, ancak kurumlar vergisi beyanında gelir olarak gösterilmelidir.
❗️Dikkat Edilecek Hususlar
✅ Nakit ödeme varsa, muhasebe kaydında “Gelir” olarak izlenmeli
✅ Sözleşmede geçen “arsa katkı payı”, “ortak gider desteği” gibi ifadeler vergi karakterini değiştirmez
✅ Her yılın vergi beyannamesinde doğru beyan şarttır
✅ GİB özelgelerinde sözleşme tarihi, ödeme koşulları ve tahakkuk durumu dikkate alınmaktadır
📎 vergimerkezi.com.tr – İstanbul Mali Müşavir ve Vergi Danışmanlığı
📎 umutakpinar.com – Uzman Destek ve Mali Strateji
