Kooperatiflerde seçim süreci, demokratik ilkeler çerçevesinde yürütülür. Ancak bazı durumlarda gizlilik esasına dayalı kapalı oylama yöntemi talep edilebilir. Bu yazıda, 2025 yılı itibarıyla yürürlükteki mevzuata göre kooperatiflerde seçimlerde kapalı oylama yapılma usullerini açıklıyoruz.
Kapalı Oylama Nedir?
Kapalı oylama, oy kullanan kişinin tercihinin diğer katılımcılar tarafından görülmemesi esasına dayanır. Bu yöntem:
- Baskı ve yönlendirme ihtimalini ortadan kaldırır.
- Özellikle yönetim kurulu, denetim kurulu gibi organ seçimlerinde şeffaf ve adil bir sonuç sağlar.
Hukuki Dayanak
Kapalı oylama, kooperatif genel kurullarında ortakların talebiyle yapılabilir. Bu durum genellikle aşağıdaki hükümlere dayanır:
- 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu
- Türk Medeni Kanunu genel kurul toplantı usulleri
- Kooperatifin ana sözleşmesi
Eğer ana sözleşmede açık bir hüküm yoksa, genel kurul kararı ile kapalı oylama yapılabilir.
Kapalı Oylama Talebi Nasıl Yapılır?
Kapalı oylama, sadece toplantı sırasında önergeyle değil, önceden yazılı taleple de istenebilir. Özellikle seçimlerin yaklaştığı durumlarda şu yöntem uygulanmalıdır:
- Genel kuruldan en az 20 gün önce, ortaklardan en az 1/10’u noterden ihtarname göndererek kapalı oylama talebinde bulunabilir.
- Bu ihtarname, “genel kurulda yapılacak seçimlerin ve oylamaların gizli oy açık tasnif esasına göre yapılması” talebini içermeli ve kooperatif merkezine ulaştırılmalıdır.
📌 Not: Bu yöntem, sürecin önceden hazırlıklı şekilde yürütülmesini sağlar ve ihtilafların önüne geçer.
Ayrıca genel kurul günü de önerge ile kapalı oylama talebi yapılabilir:
- Gündem öncesinde yazılı önerge verilir.
- Genel kurul başkanı bu önergeyi oya sunar.
- Katılımcıların yarıdan fazlası kabul ederse, açık oylama yerine kapalı oylama uygulanır.
🧾 Mevzuat Desteği:
📌 Önemli Not: 500’den fazla ortağı olan kooperatiflerde yönetim ve denetim kurulu seçimlerinde kapalı oylama (gizli oy – açık tasnif) yöntemi zorunludur. Ancak diğer genel kurul gündem maddelerinde (örneğin ibra, bilanço onayı vb.) açık oylama yapılabilir. Yani kapalı oylama sadece seçimle sınırlıdır, tüm oylamalar için genel bir zorunluluk yoktur.
- Kooperatifler Kanunu Madde 35: “Oylamalar el kaldırmak suretiyle yapılır. Ancak, genel kurula katılanların yarıdan fazlasının talebi halinde gizli oya başvurulur.”
- Ana Sözleşme Madde 48: “Ortak sayısı 500’den fazla olan kooperatiflerin ve üst kuruluşlarının genel kurul toplantılarındaki yönetim ve denetim kurulu seçimleri gizli oy açık tasnif esasına göre yapılır. Her ortak en fazla bir ortağı temsilen oy kullanabilir. Anasözleşmelerin bu fıkraya aykırı hükümleri uygulanmaz.”
Kapalı Oylama Süreci Nasıl İşler?
- Oy pusulaları hazırlanır (isim listesi, boş kutular).
- Her ortağa bir zarfa konmuş pusula verilir.
- Oylar gizli kabin veya ayrılmış bir alanda kullanılır.
- Zarflar, sandık veya mühürlü kutuya atılır.
- Divan heyeti önünde sayım yapılır ve tutanak altına alınır.
📌 Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Ortakların oy kullanma hakkının engellenmemesi gerekir.
- Pusula bütünlüğü ve zarfların şeffaflığı sağlanmalıdır.
- Sonuçlar açıkça tutanakta belirtilmeli, itiraz varsa derhal yazılı alınmalıdır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Kapalı oylama zorunlu mudur?
Hayır. Kapalı oylama, ancak genel kurula katılanların yarıdan fazlası talep ederse veya 500’ü aşkın ortak varsa bazı seçimler için zorunludur.
2. Kapalı oylama talebi nasıl yapılır?
Toplantıdan en az 20 gün önce, ortakların 1/10’u noterden ihtarnameyle kooperatife başvurabilir ya da toplantı esnasında önerge vererek genel kurul oylamasıyla talep edebilir.
3. Gizli oy açık tasnif ne anlama gelir?
Oyların gizli şekilde kullanılması, ancak tüm ortakların gözetiminde açık şekilde sayılmasıdır. Bu uygulama şeffaflık sağlar.
4. Her ortak kapalı oylama isteyebilir mi?
Evet. Ancak kapalı oylamanın uygulanması için en az yarıdan fazla ortak ya da 1/10 oranında noter onaylı ihtar gereklidir.
5. 500’den fazla ortağı olan kooperatiflerde kapalı oylama mecburi mi?
Evet. Yönetim ve denetim kurulu seçimlerinde gizli oy açık tasnif yöntemi kanunen zorunludur.
Pratik Öneriler
- Oy sayımına mutlaka gözlemci üyeler veya bağımsız denetçiler dahil edilmelidir.
- Sandık güvenliği sağlanmalı, açılış ve kapanış saatleri net olmalıdır.
- Gerekirse, video kayıt ile süreç arşivlenebilir.
Mali Müşavir Umut Akpınar ve Vergi Merkezi olarak tüm mali konularda bilgi ihtiyacınız ve süreç yönetimi ile ilgili yanınızdayız. Bizimle iletişime geçin📞0212 230 03 04
📎 vergimerkezi.com.tr – İstanbul Mali Müşavir ve Vergi Danışmanlığı
📎 umutakpinar.com – Uzman Destek ve Mali Strateji
