Yenilenebilir enerji üretim kooperatifleri, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu çerçevesinde, aynı dağıtım bölgesinde yer alan ve aynı tarife grubuna tabi olan elektrik tüketim aboneleri tarafından kurulabilir.
Bu kooperatifler, enerji üretimini kooperatif üyeleri arasında paylaştırarak yerel enerji arz güvenliğini artırmayı ve sürdürülebilir enerji kaynaklarının kullanımını teşvik etmeyi amaçlar. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, bu kooperatiflerin kuruluşuna ilişkin düzenlemeleri belirleyen ve denetleyen başlıca otoriteler arasında yer almaktadır.
Mevzuat Dayanağı:
- Elektrik Piyasası Kanunu (Kanun No: 6446)
- Kooperatifler Kanunu (Kanun No: 1163)
- Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği
- Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar
Ortakların Sözleşme Güçleri Arasında Fark Olabilir mi?
Sanayi ve ticarethane tarife gruplarında yer alan aboneler tarafından kurulan yenilenebilir enerji üretim kooperatiflerinde, ortakların sözleşme güçleri arasında denge gözetilmesi zorunludur. Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’ne göre, en yüksek sözleşme gücüne sahip ortağın sözleşme gücü, en düşük sözleşme gücüne sahip ortağın sözleşme gücünün en fazla 20 katı olabilir.
Bu sınırın belirlenmesindeki temel amaç, kooperatif içindeki enerji üretim kapasitesinin birkaç büyük ölçekli yatırımcının kontrolüne geçmesini önlemek ve küçük ölçekli üreticilerin de eşit şartlarda katılımını sağlamaktır.
Mevzuat Dayanağı:
- Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği
- Kooperatifler Kanunu’nun 1. ve 2. Maddeleri
Bu Oran Artırılabilir mi?
Evet, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın uygun görmesi halinde, ilgili mevzuat kapsamında tüketim birleştirmesi yapan ve gerekli altyapıyı oluşturan yenilenebilir enerji üretim kooperatifleri için bu oran artırılabilir. Bu düzenleme, büyük ölçekli yatırımlara ve bölgesel enerji üretim projelerine imkan tanırken, aynı zamanda kooperatifçilik ilkelerinin korunmasını sağlamaya yönelik esneklik sunmaktadır.
Mevzuat Dayanağı:
- 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu
- Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği Madde 5 ve Madde 12
- EPDK Lisanssız Elektrik Üretimi Tebliği
Sonuç
Yenilenebilir enerji üretim kooperatifleri, hem çevresel sürdürülebilirliği sağlamak hem de enerji üretiminde yerel toplulukları güçlendirmek amacıyla önemli bir modeldir. Ancak, ortaklık yapısı ve sözleşme güçleriyle ilgili belirlenen kurallar, kooperatifin eşitlikçi bir şekilde faaliyet göstermesini sağlamak ve büyük sermaye sahiplerinin tekelleşmesini engellemek için sıkı mevzuatlarla düzenlenmiştir.
Bakanlık ve EPDK tarafından sağlanan esneklikler, bölgesel enerji arzını artırmak isteyen kooperatifler için yeni fırsatlar yaratırken, aynı zamanda kontrollü büyümeye olanak tanımaktadır. Bu kapsamda, kooperatif kurmak isteyenlerin mevzuata uygun hareket etmeleri ve süreçleri doğru yönetmeleri büyük önem taşımaktadır.
