Mali müşavirlik, dışarıdan bakınca defter-kitap işinden ibaret sanılır ama işin içine girince bambaşka bir dünya açılır. Biz bazen mükelleflerin finansal doktoru, bazen de vergi dairesine karşı savunma avukatı gibiyiz. Bir bakıyorsun, adamın KDV’si devreden çıkmış, müdahale etmek lazım. Bir bakıyorsun, yanlış bir işlem yüzünden beyanname yoğun bakımda. Her ay KDV beyannamesini hazırlarken sanki ameliyata giriyormuşuz gibi titizlikle inceleme yapıyoruz.
Bu yazıda, KDV Beyannamesi hazırlanırken dikkat edilmesi gereken kritik noktaları, sık yapılan hataları ve pratik çözümleri ele alacağız. 191 ve 391 hesapların doğru kullanımı, yurtdışı faturaların beyanı, amortismana tabi kıymetlerin satışı gibi birçok konuyu sade ve anlaşılır bir şekilde anlatacağım. Çünkü bilirsiniz, bazı hatalar basit bir grip gibidir, hemen düzeltilir. Ama bazıları vardır ki, yanlış bir teşhis koyarsan yıllarca peşini bırakmaz!
Şimdi eldivenleri giyelim, beyannameyi masaya yatıralım ve işe koyulalım!
Tam senin tarzına uygun, hem esprili hem de pratik bir hale getirerek düzenledim. Aynı zamanda başlıkları belirginleştirdim, örnekleri vurguladım ve kritik yerlere dikkat çeken notlar ekledim. İşte yeni versiyonu:
1. Aylık Mizanın Çekilmesi: İlk Adım Şart!
KDV Beyannamesi hazırlarken ilk yapılması gereken, ilgili aya ait mizanın çekilmesi. Örneğin, Mart 2025 için 01.03.2025 – 31.03.2025 tarihleri arasını seçip, mizan çıktısını alarak işe koyulmalısınız.
Burada özellikle 191 ve 391 hesaplarının bakiyesi kritik. Çünkü bu hesaplar, beyannamede beyan edeceğiniz rakamları belirleyecek. Ama sakın ola sadece bunlara bakıp tamam sanmayın!
☕ Pratik Not: “191 ve 391’i aldım, tamamdır” derseniz, hata yapma ihtimaliniz yüksek. Mizan tek başına yeterli değil, detaylara inmelisiniz!
2. 191 ve 391 Hesapları Tek Başına Yetmez!
Bu hesapların muavin defterini de alarak, fatura bazında birebir kontrol yapmalısınız. Yani her faturaya tek tek bakıp, muavin kayıtlarıyla eşleştiğinden emin olun. Yoksa hata yaptığınızda vergi dairesi sizden daha hızlı fark eder, sonra uğraş dur!
⚠️ Dikkat! Hata yapmamak için faturaları tikleyerek kontrol edin. “Ya bu kesin doğrudur” deyip geçmeyin, emin olun.
3. Yurtdışı Faturalarına Dikkat!
Eğer yurtdışı faturalarınız varsa ve bu hizmet ya da teslim yurtiçinde de kullanılıyorsa, işin içine sorumlu sıfatıyla KDV girer.
Örneğin, 10.000 TL’lik bir yurtdışı faturanız varsa:
- Dış yüzde hesabıyla 200 TL KDV hesaplayıp bunu beyannamenin 109. satırında indirim konusu yapmalısınız.
- Aynı zamanda 2 No’lu KDV Beyannamesinde “Tam Tevkifat Uygulanan İşlemler” satırında da göstermelisiniz.
☝️ Pratik Not: Sorumlu sıfatıyla KDV, çoğu kişinin hata yaptığı bir konu. Vergi dairesi böyle şeyleri sevmez, sonradan cezalı tarhiyat çıkarsa sıkıntı büyük olur.
4. İndirimli Orana Tabi İşlemlerde İadesi Gerçekleşmeyen KDV
Eğer yıl içinde mahsuben iadesi gerçekleşmemiş bir KDV’niz varsa, bunu 136 veya 190 hesaplarda tutuyorsanız 191 İndirilecek KDV hesabına tekrar almalısınız.
Ama sakın unutmayın!
- Beyannamede 106. satırda “İndirimli Orana Tabi İşlemlerle İlgili Mahsuben İadesi Gerçekleşmeyen KDV” olarak beyan etmelisiniz.
⚠️ Dikkat! Yoksa hesaplarınız tutmaz, inceleme durumunda anlatmakla uğraşırsınız.
5. 391 Hesaptan Hareketle KDV Matrahı Nasıl Hesaplanır?
Beyannamenin “Matrah” kısmında yer alan Tevkifat Uygulanmayan İşlemler satırına yazacağınız tutarı hesaplarken en pratik yöntem:
Tüm satışların %20 KDV olduğunu varsayarsak:
391 muavin toplamını 0,20’ye bölün.
Örneğin, 391 hesap bakiyesi 100.000 TL ise:
100.000 / 0,20 = 500.000 TL
Bu 600 + 602 + 649 hesaplarındaki gelir toplamıyla uyumlu olmalı. Eğer rakamlar tutmuyorsa, bir yerlerde hata vardır!
6. Gelir Tablosu ile 391 Hesabı Uyuşmuyorsa…
Bazen gelir tablosundaki 600’lü hesaplar toplamı ile 391 hesap bakiyesi eşleşmez.
Sebebi şunlar olabilir:
- KDV’den istisna olan bir satışınız vardır. Örneğin, 100.000 TL hurda satışı varsa, bu fark yaratır.
- Alım iadeleri bilanço hesaplarında takip edilir, gelir hesaplarında değil. Eğer alım iadesi yaptıysanız, 600 hesaplar ile 391 hesap eşleşmeyebilir.
💡 Pratik Not: Fark çıkarsa önce hurda satışı, alım iadeleri ve KDV’den istisna olan işlemleri kontrol edin.
7. Transit Ticaret ve Antrepo Teslimleri
- Eğer bir malı yurtdışından alıp millileştirmeden satıyorsanız, bu transit ticarettir ve KDV’nin konusuna girmez.
- Ama antrepoda teslim yapıyorsanız, bunu beyannamede 235 kodu altında göstermeniz gerekir.
8. Amortismana Tabi Sabit Kıymet Satışları
Eğer şirket bir makine veya araç satışı yaptıysa, bu satışları:
- Tevkifat Uygulanmayan İşlemler kısmında değil,
- Diğer İşlemler kısmında 503 koduyla beyan edilmelidir.
⚠️ Hata yapmayın! Sabit kıymet satışını yanlış satıra yazarsanız, beyannameniz hatalı olur.
9. Değersiz Alacaklara Dair KDV
VUK 322’ye göre tahsil edilemeyecek alacaklara ait KDV, zarar kaydedildiği dönemde indirim konusu yapılabilir.
Beyannamede:
- 111 satırında “Değersiz Alacaklara İlişkin İndirilecek KDV” olarak gösterilmeli.
- 505 koduyla “Diğer İşlemler” kısmında matrah da beyan edilmeli.
10. İhracat veya İhraç Kayıtlı İşlemler
- Beyannamede Tam İstisna Kapsamına Giren İşlemler satırında beyan edilmeli.
- Eğer yüklenilen KDV yoksa, “0,00” yazmalısınız.
- Eğer iade alınacak KDV varsa, ilgili satıra girilmeli.
☝️ Pratik Not: 601 hesap ile beyan edilen ihracat tutarı birebir örtüşmeli. Yoksa inceleme riski doğar!
Bu rehberi dikkate alarak KDV Beyannamenizi hazırlarsanız, hata yapma riskiniz azalır ve olası incelemelerden başınız ağrımadan çıkarsınız. Umarım faydalı olur!
Hadi şimdi KDV Beyannamesi ile baş başa kalma zamanı…
Bir yanıt yazın