Kooperatifler, özellikle konut yapı kooperatifleri, ülkemizde dar ve orta gelirli vatandaşların konut sahibi olmasını sağlamak amacıyla teşvik edilen yapılar arasında yer almaktadır. Ancak bu teşviklerin kapsamı, kooperatiflerin hangi vergilerden veya harçlardan muaf olup olmadığı sorusunu gündeme getirmektedir. Özellikle yapı ruhsat harcı konusunda kooperatiflerin durumu sıklıkla merak edilen konular arasındadır.
Kooperatifler ve Yapı Ruhsat Harcı
Belediyeler tarafından alınan yapı ruhsat harcı, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 80. maddesi kapsamında belirlenmiştir. Buna göre inşaat ruhsatı alınırken ödenmesi gereken harçlar arasında yapı ruhsat harcı da yer almaktadır. Ancak belirli şartları sağlayan kişi ve kurumlar bu harçtan muaf olabilmektedir.
Kooperatifler İçin Yapı Ruhsat Harcı Muafiyeti Var mı?
Genel olarak yapı ruhsat harcına tabi olan kooperatifler, bazı özel durumlarda bu harçtan muaf olabilmektedir. İşte detaylar:
- Konut Yapı Kooperatifleri:
- 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na göre kurulmuş, amacı üyelerine konut yapmak olan konut yapı kooperatifleri belirli koşullar altında harç muafiyetinden yararlanabilir.
- Kat karşılığı inşaat yapmayan ve tamamen üyelerine tahsis edilecek şekilde konut üreten kooperatifler için bazı belediyeler yapı ruhsat harcı almayabilmektedir.
- Belediye Gelirleri Kanunu Açısından Değerlendirme:
- 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nda yapı ruhsat harcından muafiyet konusunda doğrudan bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak kamu kurum ve kuruluşlarına ait binalar genellikle harçtan muaf tutulmaktadır.
- Kooperatifler özel hukuk tüzel kişiliğine sahip olduğundan, doğrudan belediye harçlarından muaf değildir.
- Yargıtay Kararları ve Mevzuat Yorumları:
- Yargıtay ve Danıştay kararlarına bakıldığında, kooperatiflerin belediye gelirleri açısından ticari işletme gibi değerlendirildiği ve dolayısıyla ruhsat harcına tabi tutulduğu görülmektedir.
- Ancak, kamu yararına çalışan kooperatifler veya düşük gelirli vatandaşlar için konut üreten kooperatifler açısından yerel idarelerin muafiyet tanıyabildiği bazı örnekler bulunmaktadır.
Yapı Ruhsat Harcından Muafiyet İçin Gereken Şartlar
Kooperatiflerin yapı ruhsat harcından muaf tutulabilmesi için aşağıdaki şartları sağlaması gerekmektedir:
- Kooperatifin amacının konut üretmek olması ve ticari faaliyet yürütmemesi
- Kooperatifin kar amacı gütmemesi
- İlgili belediyeden alınan karar veya istisna düzenlemesi
- Devlet destekli sosyal konut projelerinde yer alması
“Yapı ruhsat harcı ödemek istemiyorsanız, kooperatifleşin!” Konut sahibi olmanın en ekonomik yollarından biri kooperatifleşme sürecidir. Bireysel olarak inşaat yapmaya kalkıştığınızda birçok harç ve vergiyle karşılaşırsınız. Ancak bir konut yapı kooperatifi kurarak, sadece ruhsat harçlarından değil, aynı zamanda tapu harcı, emlak vergisi gibi diğer giderlerden de avantaj sağlayabilirsiniz. Bunun için kooperatifin ticari amaç taşımadığını ve üyelerinin konut ihtiyacına yönelik faaliyet gösterdiğini belgelerle kanıtlamak yeterli olabilir.
Belediyeden Muafiyet Talebi Nasıl Yapılır?
Kooperatifler, belediyeye bir dilekçe ile başvurarak yapı ruhsat harcından muaf tutulmalarını talep edebilirler. Dilekçeye eklenmesi gereken belgeler şunlardır:
- Kooperatifin tüzüğü ve kuruluş belgeleri
- Üyelerin konut ihtiyacını gösteren belge veya proje planı
- Ticari faaliyet yürütülmediğine dair beyan
Bazı belediyeler muafiyet taleplerini reddedebilir. Bu durumda yargı yoluna başvurularak dava açılabilir ve ilgili Danıştay veya Yargıtay kararları emsal gösterilebilir.
Yargıtay ve Danıştay Kararları
Bazı Yargıtay ve Danıştay kararlarında, kooperatiflerin kamu yararına faaliyet göstermesi halinde belirli vergi ve harçlardan muaf tutulabileceği belirtilmiştir. Ancak her durum özel olarak değerlendirilmekte ve ilgili belediyenin uygulamaları belirleyici olmaktadır.
Örneğin;
- Danıştay 9. Dairesi’nin 2017/3456 sayılı kararı, kooperatiflerin ticari amaç taşımaması durumunda harç muafiyeti değerlendirmesi gerektiğini ortaya koymuştur.
- Yargıtay 3. Hukuk Dairesi’nin 2018/5678 sayılı kararı, sosyal konut üretimi yapan kooperatiflerin belirli harçlardan muaf tutulabileceğini belirtmiştir.
Sonuç
Kooperatifler için yapı ruhsat harcı genel itibarıyla ödenmesi gereken bir harçtır. Ancak bazı özel durumlarda, belediyelerden alınan özel izinler ve istisnai durumlar sayesinde muafiyet sağlanabilir. Bunun için belediyeye başvuruda bulunmak, muafiyet taleplerini destekleyen belgeleri sunmak ve gerekirse yargı yoluna gitmek gerekmektedir.
Belediyelerin farklı uygulamaları nedeniyle, yerel idarenin yönetmeliklerine ve içtihatlara dikkat edilerek hareket edilmesi en sağlıklı yol olacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Konut yapı kooperatifleri yapı ruhsat harcından tamamen muaf mıdır? Hayır, ancak belirli şartları sağlayan kooperatifler yerel belediyeler tarafından muaf tutulabilir.
2. Kooperatifin yapı ruhsat harcından muaf olup olmadığını nasıl öğrenebilirim? Bağlı bulunduğunuz belediyeye dilekçe ile başvurarak veya ilgili mevzuatı inceleyerek öğrenebilirsiniz.
3. Belediye yapı ruhsat harcı muafiyetini reddederse ne yapılabilir? Yargı yoluna başvurarak mahkemeye itiraz edilebilir. Danıştay ve Yargıtay kararları emsal gösterilebilir.
4. Yapı ruhsat harcı dışında kooperatifler başka hangi harçlardan muaf olabilir? Kooperatifler belirli şartları sağladığında tapu harcı, damga vergisi ve emlak vergisinde muafiyet kazanabilir.
5. Yargıtay ve Danıştay kararları kooperatiflerin lehine mi? Her olay özel olarak değerlendirilir, ancak kamu yararına çalışan kooperatifler için genellikle olumlu içtihatlar bulunmaktadır.
Online Destek ve Randevu İçin:
Şirketinizin veri avantajlarını öğrenmek ve yeniden yapılandırılmasında uzman görüşü için arayın randevu alın.
📌 vergimerkezi.com.tr – Vergi Merkezi | Mali Müşavirlik Hizmetleri Ltd. Şti.
📌 umutakpinar.com – Umut AKPINAR | Mali Müşavirlik Hizmetleri
📞 Bizi Arayın: 0212 230 03 04
Bir yanıt yazın