Türkiye’nin Küresel Gücü ve Kurumların Yurt Dışı Gelirleri
Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından açıklanan verilere göre Türkiye, 2023 yılında 1,1 trilyon dolarlık GSYH ile dünyanın 17. büyük ekonomisi konumuna yükseldi. Aynı dönemde ihracatımız 255 milyar doları aşarak küresel pazardaki gücümüzü gözler önüne serdi.
Bu büyüme, yurt dışında faaliyet gösteren Türk şirketlerinin de dikkat çekici oranda gelir elde ettiklerini ortaya koyuyor. Ancak bu gelirlerin Türkiye’de nasıl vergilendirileceği konusu, özellikle yurt dışında şube veya daimi temsilcilik üzerinden gelir elde eden şirketler için oldukça önemli bir konu haline geliyor.
Tam Mükellef Kurumlar Yurt Dışı Kazançlarını Nasıl Beyan Etmeli?
Türkiye’de kanuni veya iş merkezi bulunan kurumlar, yani tam mükellef şirketler, hem Türkiye’de hem de yurt dışında elde ettikleri kazançların tamamı üzerinden Türkiye’de vergilendirilir.
Ancak Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesi bazı yurt dışı kazanç türleri için istisna getirerek çifte vergilendirmenin önüne geçmektedir.
Yurt Dışı Şube Kazançlarında İstisna Uygulaması
🔹 Hangi Şartlarda İstisna Uygulanır?
Kurumlar Vergisi Kanunu 5/1-(g) bendi uyarınca:
• Gelir, yurt dışında bulunan bir şube veya daimi temsilci aracılığıyla elde edilmelidir
• Gelirin elde edildiği ülkede en az %15 oranında kurum/gelir vergisi uygulanmış olmalıdır
• Kazanç, beyannamenin verileceği tarihe kadar Türkiye’ye transfer edilmelidir
🛑 Finansal faaliyet yürüten şirketlerde (leasing, sigorta vb.) bu oran, Türkiye’deki kurumlar vergisi oranıyla eşit olmalıdır.
🔹 Şartsız İstisna: İnşaat, Montaj, Teknik Hizmet
Kurumlar Vergisi Kanunu 5/1-(h) bendine göre:
• Yurt dışında yapılan inşaat, onarım, montaj ve teknik hizmetlerden elde edilen kazançlar
• Transfer şartı aranmaksızın istisnadır
• Türkiye’ye getirilmese dahi vergiden muaftır
Ayrıca, bu işlerin yapılabilmesi için yurt dışında kurulan iştiraklerden elde edilen kazançlar da istisna kapsamında değerlendirilir (KVK 5/1-b).
İstisna Uygulanamayan Yurt Dışı Kazançlar
Şube kazancı aşağıdaki kriterleri sağlamıyorsa istisna uygulanamaz:
• %15 vergi yükü taşımıyorsa
• Türkiye’ye zamanında transfer edilmemişse
Bu durumda, yurt dışında ödenmiş vergiler, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 33. maddesi kapsamında Türkiye’de mahsup edilebilir.
Ancak mahsup edilecek vergi tutarı, Türkiye’de o kazanca uygulanacak kurumlar vergisi oranından fazla olamaz.
Yurt Dışı Şube Zararlarının Durumu
🔹 İnşaat ve Teknik Hizmetten Kaynaklı Zararlar
Bu faaliyetler doğrudan istisna kapsamında olduğundan, zararları Türkiye’deki kazançlardan düşülemez (KVK 5/3).
🔹 Diğer Şube Faaliyetlerinde Oluşan Zararlar
Eğer faaliyet istisna kapsamına girmiyorsa ve zarar varsa:
• KVK 9. madde gereğince, zarar 5 yıl boyunca mahsup edilebilir
• Ancak mahsup için ilgili ülke vergi mevzuatına uygun raporlama ve belgelendirme şarttır
Liste: Yurt Dışı Kazançların Vergilendirilmesinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Kazancın türünü tespit edin (inşaat, teknik hizmet mi, ticaret mi?)
- Faaliyet ülkesindeki vergi oranını kontrol edin
- Kazancın Türkiye’ye zamanında aktarılmasını sağlayın
- Vergi yükünü belgeleyin (tahakkuk eden vergiler + dağıtılabilir kazanç oranı)
- İstisna uygulanamıyorsa mahsup yolunu değerlendirin
- Zararda, faaliyet türü ve raporlama belgeleriyle işlem yapın
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Yurt dışında ofisimiz var. Oradan elde edilen gelir Türkiye’de vergilendirilir mi?
Evet. Tam mükellef iseniz, yurt dışı gelirleriniz de Türkiye’de beyan edilmelidir. Ancak belirli şartlar altında istisna uygulanabilir.
%15’ten az vergi ödeyen şubem için ne yapmalıyım?
Bu durumda istisna uygulanmaz. Ancak ödediğiniz vergileri Türkiye’de mahsup edebilirsiniz.
Yurt dışı şubem zarar etti. Bu zararı Türkiye’de mahsup edebilir miyim?
Eğer faaliyet istisna kapsamında değilse ve usulüne uygun belgelenirse, evet. 5 yıl içinde mahsup edebilirsiniz.
Sonuç: Kazanç mı Zarar mı? Her İkisi de Detaylı Değerlendirilmeli
Yurt dışında şube veya temsilcilik kurarak faaliyet gösteren kurumlar için vergilendirme, faaliyetin türüne ve yerine getirilen şartlara göre değişiklik gösterir.
• İnşaat ve teknik hizmetler için koşulsuz istisna uygulanır
• Diğer şube kazançları için vergi yükü ve transfer şartı aranır
• Zararlarda belgeli mahsup mümkündür
💼 Şirketinizin yurt dışı gelirlerinin vergilendirilmesiyle ilgili profesyonel destek alın.
📞 Bizimle iletişime geçin – uzman ekibimizle yanınızdayız.
📎 vergimerkezi.com.tr – İstanbul Mali Müşavir ve Vergi Danışmanlığı
📎 umutakpinar.com – Uzman Destek ve Mali Strateji
