Son yıllarda artan vergi denetimleri, sadece mükellefleri değil, onları temsil eden mali müşavirleri de yakından ilgilendiren kararlarla şekilleniyor. Özellikle sahte fatura düzenlenmesi gibi ciddi vergi suçlarında, mali müşavirlerin hangi koşullarda sorumlu tutulabileceği meslek camiası açısından kritik bir mesele haline geldi.
📌 Danıştay Üçüncü Daire’nin 25.09.2023 tarihli, Esas No: 2023/4689 ve Karar No: 2023/3171 sayılı kararı, bu konuda önemli bir içtihat sunuyor.
Danıştay Ne Dedi?
Kararda özetle şu ifade yer alıyor:
“Mali müşavirin, sahte olduğu sonradan anlaşılan bir faturayı yalnızca beyannamesine konu etmiş olması, tek başına suça iştirak ettiğini ispatlamaya yeterli değildir.”
Bu tespit, mali müşavirlerin kusurlu kabul edilmesi için sadece mesleki faaliyetlerinin değil, bilinçli ve kasıtlı bir iştirak fiilinin varlığının aranması gerektiğini ortaya koyuyor.
Sahte Faturada Sorumluluk Nasıl Oluşur?
1. Manevi Unsur (Kasıt ve Bilinçli Katılım)
Bir mali müşavirin cezai sorumluluğunun doğabilmesi için şu unsurların birlikte bulunması gerekir:
- Sahte olduğu bilinen belgelerin bilerek beyannameye dâhil edilmesi,
- Suçtan doğrudan veya dolaylı menfaat sağlandığının kanıtlanması,
- Faturaların düzenlenmesine öncülük edilmesi veya organize edilmesine katılım sağlanması.
Yani; dikkatsizlik, özensizlik veya teknik hata, ceza hukukunda iştirak için yeterli değildir.
2. Maddi Unsur (Fiili Katılım)
Aşağıdaki fiiller, Türk Ceza Kanunu’nda belirtilen iştirak türleri kapsamına girer:
- Müşterek faillik: Fatura içeriği oluşturulurken aktif rol alınması, sahte fatura organizasyonunda görev üstlenilmesi.
- Azmettirme: Mükellefi sahte belgeye yönlendirme.
- Yardım etme: Belgelerin temini, saklanması veya sistematik şekilde defter kayıtlarına işlenmesi.
Sorumluluğu Doğrulayan Deliller Nelerdir?
Sadece fatura beyanı yeterli değildir. Suçun iştirak unsurlarını taşıdığını gösteren somut deliller aranır:
- Yazılı belgeler: Müşteri ile yapılan yazışmalar, komisyon anlaşmaları.
- Banka kayıtları: Olağandışı ödeme akışları, doğrudan/örtülü menfaat ilişkileri.
- Tanık beyanları: Eski çalışanlar veya şirket içi kişilerden gelen ifadeler.
- Dijital kayıtlar: Bilgisayar ve yazılım log’ları, özel muhasebe işlemleri.
- Vergi inceleme raporları: Ancak somut tespit içermeyen soyut ifadeler yeterli görülmez.
- Fiziksel deliller: Sahte fatura koçanları, özel imzalar, mühürler.
- Savunmalar ve ikrar: İtiraflar veya çelişkili beyanlar.
Danıştay Ne Mesaj Veriyor?
Danıştay, bu kararıyla mali müşavirlerin sadece vergi beyanlarını düzenlemeleri nedeniyle otomatik olarak cezai sorumluluk altına sokulamayacağını açıkça ortaya koymuştur.
Bu karar;
- Meslek mensubunun sadece “veri aktarıcısı” değil, “kast unsuru içeren fail” olarak değerlendirilebilmesi için daha yüksek bir delil eşiği gerektiğini,
- Mali müşavirlerin cezai sorumluluğunun ancak bilinçli ve kasıtlı iştirak hâlinde doğabileceğini,
- Vergi inceleme raporlarının varsayıma dayalı yorumlarla sınırlı kalmaması gerektiğini vurgulamaktadır.
Mali Müşavirler İçin Pratik Öneriler
📘 1. Belgeleri Gözden Geçirin:
Beyannameye alınan tüm belgelerin kaynağı ve doğruluğu mesleki dikkatle kontrol edilmelidir.
📚 2. Mesleki Standartlara Bağlı Kalın:
Karşıt inceleme yapılması zorunlu durumlar ihmal edilmemelidir.
🧾 3. Hukuki Dayanaklarınızı Arşivleyin:
Belge dayanakları, noter tasdikleri, tedarik zinciri ispatları düzenli arşivlenmelidir.
⚖️ 4. Gerekirse Hukuki Danışmanlık Alın:
Şüpheli durumlarda vakit kaybetmeden bir vergi hukuku uzmanından görüş alınmalıdır.
Sonuç: Her Beyan, Her Zaman Suç Değildir
Danıştay’ın bu kararı, mali müşavirlerin suç fiiline doğrudan dahil olmadıkları sürece cezai sorumluluklarının oluşmayacağını net şekilde ortaya koymuştur. Ancak bu karar, görev ihmali riskini ortadan kaldırmaz. Mali müşavirlerin, her işlemde mesleki özeni elden bırakmaması gerekmektedir.
Bu süreçte ihtiyacınız olan;
✔️ Hukuki yorum,
✔️ Belgelerin teknik analizi,
✔️ Mükellef savunma stratejilerinin oluşturulmasıysa…
Yanınızdayız.
📌 vergimerkezi.com.tr – Vergi Merkezi | Mali Müşavirlik Hizmetleri Ltd. Şti.
📌 umutakpinar.com – Umut AKPINAR | Mali Müşavirlik Hizmetleri
📞 Bizi Arayın: 0212 230 03 04
Bir yanıt yazın