Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı (VDK), 2023-2024 dönemi için kapsamlı bir uygulamayı hayata geçirdi:
Yüksek Gelir Grupları Gözetim ve Uyum Programı Nedir?
Yüksek Gelir Grupları Gözetim ve Uyum Programı, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından, yüksek kazanç elde eden bireylerin vergiye uyum düzeylerini artırmak amacıyla uygulanan özel bir denetim ve izleme sistemidir.
Gözetim ve Uyum Programının Amacı Nedir?
Bu program kapsamında, gayrimenkul geliri, faiz, temettü, yurtdışı gelir veya yüksek ciroya sahip işletme sahipleri gibi gelir seviyesi belirli eşiğin üzerinde olan kişiler, detaylı analizlerle izlenir. Amaç, vergi kaybını önlemek, kayıt dışılığı azaltmak ve gönüllü uyumu teşvik etmektir. Program, yapay zekâ destekli analizlerle çalışır ve vergi güvenliğini artırmaya yönelik proaktif bir strateji sunar.
Amaç net: Vergi adaletini sağlamak ve kayıt dışı ekonomiyle mücadeleyi derinleştirmek.
Bu program kapsamında, yüksek gelir elde ettiği düşünülen ancak vergi beyanı yapmayan veya gelir ile harcama düzeyi uyumsuz görülen mükellefler sistemli bir şekilde analiz altına alındı. Özellikle büyük şirket ortaklarının yoğunlukta olduğu 10.000 kişilik bir mükellef grubu ilk etapta değerlendirmeye alındı.
Programın Hedef Kitlesi Kimlerden Oluşuyor?
Vergi Denetim Kurulu bu programda üç ana gruba odaklanıyor:
- Büyük Şirket Ortakları: Aktif büyüklüğü, cirosu veya özkaynakları yüksek olan şirketlerde ortaklığı bulunan bireyler.
- Beyanname Vermeyen Mükellefler: Gelir vergisi beyannamesi verme yükümlülüğü bulunmasına rağmen bu yükümlülüğü yerine getirmeyenler.
- Gelir-Harcama Uyumsuzluğu Olanlar: Banka hareketleri, lüks tüketim harcamaları, taşınmaz alımları, araç edinimleri gibi göstergelerle beyan edilen gelir arasında ciddi fark olanlar.
Bu yapı, vergiye gönüllü uyumu artırmak ve mükelleflerin ekonomik görünüm ile vergi beyanı arasındaki dengeyi sağlamasını amaçlamaktadır.
İnceleme Sürecinde Kullanılan Kriterler
Vergi Denetim Kurulu, geleneksel denetim yöntemlerinin ötesine geçerek veri analitiği tabanlı risk analiz sistemleri ile mükellefleri değerlendiriyor.
| Kriter | Açıklama |
|---|---|
| Şirket Ortaklığı | Büyük mükellef gruplarına (B1, B2, B3) dâhil firmaların ortakları öncelikli olarak incelenmektedir. |
| Beyanname Eksikliği | 2023-2024 döneminde gelir vergisi beyannamesi verme yükümlülüğü bulunup da hiç beyanname vermeyen kişiler. |
| Gelir-Harcama Uyuşmazlığı | Lüks harcamalar, sosyal medyadaki yaşam tarzı, banka hareketleri ve varlık edinimlerinin beyan edilen gelirle uyumlu olmaması. |
| İhbarlar ve Sektörel Riskler | İhbarlar, kayıt dışılığın yüksek olduğu sektörler ve geçmiş risk profili dikkate alınmaktadır. |
🧾 Programa Dahil Olanları Ne Bekliyor?
Bu programa dahil olan mükellefler, çoğunlukla doğrudan incelemeye alınmak yerine öncelikle “izaha davet” yöntemiyle sürece dâhil edilecek.
Bu davet, mükellefe 30 gün içinde açıklama yapma hakkı tanır.
Olası senaryolar:
- ✔️ Açıklama yeterli ve ikna ediciyse, süreç kapatılır.
- 🛠️ Eksik/hatalı beyanlar gönüllü olarak düzeltilirse, ceza oranı %20 olarak uygulanır.
- ❌ Açıklama yapılmaz ya da yetersiz bulunursa, %50’ye varan cezalar, gecikme faizleri ve detaylı incelemeler devreye girer.
✅ Mükelleflere Önemli Tavsiye
Bu süreçte dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:
🔎 1. Beyanlarınızı Gözden Geçirin
2023 ve 2024 yıllarına ait gelir vergisi beyannamelerinizi detaylıca kontrol edin. Gelir-harcama dengesinde anormallik varsa hemen aksiyon alın.
🗂 2. Kayıtlarınızı Belgelendirin
Yüksek tutarlı harcamalarınız varsa, bunların kaynağını açıklayacak yasal belgeleri hazır bulundurun (miras, tasarruf, satış geliri, vb.).
📘 3. Mali Süreçlerinizi Arşivleyin
Banka hesap özetleri, kredi kartı ekstreleri, yatırım işlemleri ve tapu kayıtları eksiksiz bir şekilde arşivlenmeli.
📨 4. İzaha Davet Yazılarına Zamanında ve Ciddi Cevap Verin
Süreyi kaçırmayın. Profesyonel destek alın. Eksiksiz ve belgeli bir savunma hazırlamak, süreci minimum zararla kapatmanıza olanak tanır.
🧠 Sonuç: Artık Beyanların Gerçek Hayatla Uyumlu Olması Bekleniyor
Vergi Denetim Kurulu’nun bu programı, modern veri analiz teknolojilerinin sahaya etkin biçimde yansıtılması anlamına geliyor.
Artık yalnızca beyanda bulunmak yetmiyor. Bu beyanın, mükellefin gerçek yaşam standardı ve ekonomik görünümüyle tutarlı olması bekleniyor.
Mükelleflerin, bu yeni dönemde şeffaflık, doğruluk ve düzenli kayıt prensiplerine sıkı sıkıya bağlı kalması büyük önem taşıyor.
📌 vergimerkezi.com.tr – Vergi Merkezi | Mali Müşavirlik Hizmetleri Ltd. Şti.
📌 umutakpinar.com – Umut AKPINAR | Mali Müşavirlik Hizmetleri
📞 Bizi Arayın: 0212 230 03 04
❓ Sık Sorulan Sorular
1. İzaha davet yazısı resmi bir inceleme midir?
Hayır, ancak ön inceleme niteliği taşır. Resmi incelemeye kıyasla daha hafif bir süreçtir ve gönüllü düzeltmeye fırsat verir.
2. Süreçte ceza indirimi mümkün müdür?
Evet. Kendiliğinden yapılan düzeltmelerde ceza oranı genellikle %20 ile sınırlı tutulur.
3. Yüksek harcamam var ama gelirim mirastan geliyor, sorun olur mu?
Olmaz. Ancak bunu belgelemekle yükümlüsünüz. Belgesiz beyanlar dikkate alınmaz.
4. İnceleme kapsamında hangi veriler kullanılıyor?
Banka hareketleri, sosyal medya paylaşımları, kredi kartı harcamaları, tapu ve noter kayıtları gibi dijital izler kullanılır.
5. Program sürekli mi olacak?
Evet. VDK bu programı belirli periyotlarla yenileyecek ve yapay zekâ destekli analizlerle genişletecektir.
📂 Kaynaklarımız
- Gelir İdaresi Başkanlığı – Vergi Denetim Kurulu
- GVK 85-86. Maddeleri – Beyanname Yükümlülükleri
- VDK Risk Analiz Sistemi hakkında bilgiler
Bir yanıt yazın